Pola wiedzy #3: Białe skarpety i dziewięćdziesiąte

Spotkanie z dr Magdą Szcześniak – autorką książki “Normy widzialności. Tożsamość w czasach transformacji”, w której bada i analizuje wizerunki “normalności” i fascynacji kulturą Zachodu charakterystyczne dla procesu transformacji lat dziewięćdziesiątych. Razem z autorką przyjrzymy się nie tylko obrazom funkcjonującym w przestrzeni publicznej tamtej dekady oraz rodzącej się wtedy – często w procesie naśladowania tego, co Zachodnie – polskiej klasie średniej. Porozmawiamy także o wizerunkach i obrazach jak najbardziej współczesnych, które na różnych polach nawiązują do lat dziewięćdziesiątych. Jak choćby białe skarpety – wtedy synonim obciachu – które dzisiaj na powrót zalewają polskie ulice, a niekiedy stają się wręcz obiektem pożądania.
 
„Słowo »normalność« jest jednym z najważniejszych pojęć transformacyjnej debaty, powracającym we wszystkich możliwych kontekstach – zarówno w dyskursie grup uprzywilejowanych, jak i grup marginalizowanych. Wszędzie słychać głosy, żeby „wreszcie było normalnie”. Zarówno polska klasa średnia, jak i przedstawiciele mniejszości seksualnych – dwie grupy opisywane przeze mnie w książce, a do nich można by dodać pewnie inne, choć z pewnością nie wszystkie grupy społeczne – wymieniają dążenie do normalności jako swój główny cel polityczny. Pojęcie normalności okazuje się bardzo pojemne i zmienne, ale zarazem maskuje się jako oczywiste, bezdyskusyjne, naturalne, a w sferze wizualnej – moim zdaniem ważnej w tamtym okresie – przezroczyste.”
 

Źródło: „Projekt normalność”, rozmowa z Magdą Szcześniak: http://www.dwutygodnik.com/artykul/6800-projekt-normalnosc.html

dr Magda Szcześniak
Instytut Kultury Polskiej UW

 
Ur. 1985. W kwietniu 2015 roku w Instytucie Kultury Polskiej UW obroniła doktorat “Wizualne konstruowanie tożsamości w polskiej przestrzeni publicznej po 1989 roku”. Publikowała m.in. w „Dialogu”, „Kontekstach”, „Krytyce Politycznej”, „Kwartalniku Filmowym”, „Kulturze Współczesnej”, „Tekstach Drugich” i na “Dwutygodnik.com”. Stypendystka Fundacji Fulbrighta (2010/11, University of Rochester, Graduate Program in Visual and Cultural Studies), Narodowego Centrum Nauki (grant Preludium w latach 2013-2015 oraz Sonata w latach 2018-2021) oraz stypendium Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego dla wybitnych młodych naukowców 2017-2020. Laureatka Nagrody Naukowej “Polityki” 2017. Autorka książki Normy widzialności. Tożsamość w czasach transformacji (Fundacja Bęc Zmiana 2016). Interesuje się kulturą wizualną, teorią queer, polską transformacją ustrojową po 1989 roku, polityką tożsamościową, teoriami marksistowskimi.